Overweging 16e zondag door het jaar C
Lezingen: Genesis 18,1-10a; Lucas 10,38-42
Vandaag houden twee verhalen ons een spiegel voor. Met situaties uit het leven gegrepen laten ze zien hoe je het geloof handen en voeten kan geven wanneer het gaat om gastvrijheid.
Kijkt u mee wat er gebeurt bij Abraham? Hij bevindt zich bij de ingang van de tent als er drie voor hem totaal onbekende ‘mannen’, naderen. In de spiegel die ons wordt voorgehouden zien we wellicht al, hoe velen in de wereld zich liever omdraaien en doen alsof de vreemdelingen niet bestaan. Zij worden immers eerder geweerd dan begroet. Ja sterker nog aan hun lot overgelaten. Abraham laat ons een andere manier van handelen zien. Hij weet goed wat vreemdelingen nodig hebben. Na een lange tocht door het hete klimaat is het een weldaad eten te ontvangen om weer op krachten te komen, en water om de warm en stoffig gelopen voeten te kunnen wassen. Precies dat gebeurt hier. Als je goed luistert gebeurt er nog meer. Abraham doet het niet met tegenzin of uiterst sloom. Nee, hij snelt hen tegemoet en hij fluistert Sarah in, dat ze haast moet maken met het bakken van koeken. Actie dus… en dat staat ook nog eens haaks op wat op dat moment van de dag gebruikelijk is. De mannen verschijnen namelijk op het heetst van de dag. Tijd waarop het werk stil ligt. Tijd voor een siësta. Een tijd waarop mensen door niets en niemand gestoord wensen te worden. Raken wij niet geïrriteerd als onze siësta, onze planning verstoord wordt? Dat maakt de welgemeende ontvangst van Abraham nog meer bijzonder. Bovendien horen we dat Abraham een stuk brood belooft maar een overvloedige maaltijd presenteert. Daar spreekt respect uit voor de vreemdelingen. Gaandeweg wordt hij van gastheer een dienaar, want hij buigt zelfs voor hen. Abraham en Sara laten zien waar ze voor staan. Hoe belangrijk het is om de vreemdeling aandacht te geven, in het centrum te plaatsen. Alsof het God zelf is die je ontvangt… dat bewustzijn maakt hen meer dienaar… Ze ontdekken stap voor stap dat het niet zomaar vreemdelingen zijn, die bij hen aankomen waaien. Het is inderdaad God zelf.
Hij komt aan het licht waar wij hem handen en voeten geven. Hoe is dat voor ons? Draaien wij ons weg of gaan we de vreemde tegemoet? En zetten ook wij die stap verder? Kunnen wij een ongenode gast beschouwen als was hij God zelf? Dat is de diepste, gelovige visie op gastvrijheid. Vraagt gelovig bewustzijn en veel oefening.
Ook het overbekende verhaal van Marta en Maria houdt ons een spiegel voor. De twee zussen ontvangen Jezus in hun huis. Net als Abraham op vertrouwd terrein. Marta, de oudste van de twee, is bedrijvig en handelt wetsgetrouw, zoals een Jood de Wet van Mozes naleeft. Niks mis mee, toch? Ze laat zien dat ze weet hoe het hoort. Tegelijk zo druk met het naleven van alle regels en voorschriften, dat ze geen tijd heeft om op te merken wat er werkelijk gebeurt. Ze gunt zich geen rust om zich te laven aan Jezus aanwezigheid. Ze proeft niet hoe Jezus iets van God, van de Eeuwige laat zien. Maria daarentegen lijkt uit ander hout gesneden. Zij ervaart dat wel. Ja sterker nog ze kan er niet genoeg van krijgen. Ze heeft wellicht net als wij de nodige vragen over het geloof en voelt tegelijk dat ze van Jezus woorden opleeft. Ze heeft die woorden nodig als voedsel voor haar ziel. Maria zit rustig aan de voeten van Jezus om alles wat Hij vertelt en laat zien in zich op te nemen. Dat roept wrevel op bij Marta. Deze raakt zo geïrriteerd dat ze het probleem aan Jezus voorlegt. Maar Jezus laat haar zien dat ze zichzelf tekort doet. Hij verlangt niet van haar en ook niet van ons dat we alleen maar zorgen en redderen. Nee ook de ziel heeft aandacht en voedsel nodig…
Herkennen wij dat gevoel van Marta? Zeggen wij in onze bedrijvigheid soms ook niet: “Moet ik het hier weer allemaal alleen doen?” Voelen we ons dan niet gekend, gepasseerd? Je doet toch niets anders dan de regels naleven? Is dat altijd nodig? Wat zegt de spiegel, Jezus ons? Jezus leert ons in dit verhaal op een andere manier naar die regels van God, de Eeuwige, te kijken. Hij nodigt Marta daarvoor uit. Draait het leven niet vooral om ieders diepste behoefte gezien en erkend te worden? Veel meer dan op het oordeel of jij de regeltjes wel naleeft? Maria begreep dat kennelijk al. Zij neemt Jezus’ woorden in zich op.
Het is van alle tijden en het zit in ons allemaal, beide manieren van geloven, beide houdingen van deze twee zussen. Het een is niet beter dan het ander. Wat Marta doet is niet verkeerd. Gastvrij zijn gaat niet vanzelf daar moet je iets voor doen. Maar er is meer. Wat Maria doet is ook belangrijk, je verdiepen in waar het om draait in het geloof. Ja in waar het om draait in het leven, daar geestkracht voor opdoen. Gastvrij zijn voor jezelf! Hoe doe je dat? Door regelmatig bronnen op te zoeken die je inspireren. Om je te laven zodat je ziel gevoed wordt met het licht dat Jezus in de wereld heeft gebracht, zijn boodschap van liefde. Zijn verhalen over de Eeuwige, zijn vader, hoe die er wil zijn voor ons. Zoek naar wat jouw inspiratie en levenskracht geeft. Als je in die spiegel durft te kijken ontvang je het. De spirit die je ontvangt helpt je steeds meer om van daaruit te leven. Wat je ontvangt straal je vanzelf ook uit. (net als die spiegel waar een krans van licht om heen staat).
Marta en Maria: helpen en bezinnen, actie en contemplatie, twee onmisbare pijlers in het christendom.
Bij Abraham is het in balans want zijn gastvrijheid is diep gemeend. Ze komt van binnen uit. In de gasten herkent hij de Eeuwige zelf. Er is wel één troost; Abraham is al behoorlijk op leeftijd; we hoeven het niet meteen te kunnen maar mogen net als Abraham een leven lang oefenen.
Misschien is de komende vakantietijd wel een mooie gelegenheid om ons daarin te oefenen. In de stilte luisteren naar wat ons hart, onze ziel nodig heeft. De bron opzoeken die ons voedt; plekken waar we geestkracht ervaren en ons daar te laven, als was het aan de voeten van Jezus die naar ons luistert en ons van alles te vertellen heeft.
Ik wens ons allen in die zin een zegenrijke vakantietijd toe.
Cobi Voskuilen
Ontmoetingskerk 16 / 17 juli 2022