1 Samuel 3, 7-12, 15-18
Lucas 1, 26-46
Het zijn de stille dagen voor Kerst. De natuur rust. De vogels melden zich niet. De sociale interactie en reuring liggen een beetje stil. Mensen trekken zich terug in hun huizen. Tegelijkertijd is er veel huishoudelijke organisatie: welke boodschappen, welk eten, wie is wanneer bij wie op bezoek? Het lijkt gewoon ongewoon. Er is iets aanstaande. Er staat iets te gebeuren.
Maar is het zo stil in ons? Welke grote en kleine verhalen leven in ons, die we willen delen, met God of met elkaar? Waarmee we eigenlijk niet kunnen wachten. Die dringen in onze ziel? De woorden: ‘wat heb je op je hart’ drukken die behoefte mooi uit. Iets ‘op je hart hebben’ betekent dat je iets heel graag wilt vertellen, dat het meestal niet gemakkelijk is om te vertellen en dat je opgelucht bent als je het hebt kunnen delen. Je bent dan wat je bezwaart, bedringt, kwijt, en je kunt met hoop en verwachting uitzien naar wat volgt. Je hebt je hart vrij gemaakt. Wat heb je op je hart? Als je gevraagd wordt om te vertellen, steek je meestal van wal.
Zoals Linda Tirado in haar boek ‘hand to mouth’ (hand voor de mond). Zij is een vrouw die arm is, drie banen werkt en arm blijft, in de Verenigde Staten. Op internet kreeg ze de vraag “Waarom doen arme mensen dingen die zo zelfdestructief zijn”, of – in gewoon Nederlands – ongezond. Ze steekt ze van wal: “Nou, dat zal ik je vertellen! Over waarom ze met drie banen weinig rust heeft. Waarom ze dan tussendoor net voor haar nachtrust die drie uur duurt een martini neemt. Over dat ze heus wel weet hoe ze gezond moet koken, maar dat dat dus niet altijd lukt, zeker niet als ze weer eens met haar gezin in een motel woont. Over hoe armen anders behandeld worden door justitie dan de rijken. enzovoort. Ze vertelt wat ze op haar hart heeft. Wij luisteren.
Of het getuigenis van Clara, dat vorige week werd voorgelezen op een conferentie. Ze werd eindelijk gehoord over het ervaren misbruik in een congregatie. Ze kon eindelijk vertellen. Terwijl ze zich een leven lang had moeten inprenten dat het niet gebeurd was, het bestond niet, werd ze nu gehoord. Wat heb je op je hart?
Op mijn wandelingen neem ik me wel eens voor: vandaag mag je alles ongesorteerd aan God voorleggen: klagen, briesen, verhalen. En het hoeft niet netjes. Ik leeg dan mijn hart: over het waarom van deze oorlogen, de onbegrijpelijkheid en het verdriet ervan. En dat levensverhaal dat ik hoorde… helpt u haar… wees bij haar. En waarom ben ik altijd toch zo… Die geliefde dode, woont zij bij U en zorgt u voor haar? En dank je wel dat ik hier mag lopen… Wat een hele dag mag duren, is meestal maar een kwartiertje. Dan is het klaar. De situatie verandert er meestal niet door. God heeft geluisterd naar wat ik op mijn hart heb. Ik kan verder.
De Bijbelverhalen die we hoorden vertellen ook over wat de hoofdpersonen op hun hart hebben. Als de jonge Samuel ligt te slapen, roept God hem. Hij wordt geroepen als kind van God. En God zegt hem: ‘Let op! Ik ga in Israël iets doen waarvan ieder zo zal ophoren dat zijn beide oren tuiten!
Jong als hij is begrijpt Samuel het niet en gaat hij weer slapen. Hij ziet er tegenop om zijn visioen aan Eli te vertellen, maar Eli vraagt: wat heeft God tegen je gezegd? En Eli dreigt: “God mag met je doen wat Hij wil, als je ook maar iets achterhoudt van wat Hij tegen je heeft gezegd!’” Je zou kunnen zeggen: Kom op, voor de draad ermee! Wat heb je op je hart? Zeiden we dat maar vaker tegen onszelf of elkaar…
Het verhaal van Samuel kent een soortgelijke belofte als bij de aanzegging van de zwangerschap aan Maria. Maria slaapt niet, maar op iconen zit ze vaak te lezen, als de engel langskomt om haar aan te zeggen dat ze begenadigd is. Hoe dan! reageert Maria in modern Nederlands. Dan legt de engel het uit. dat ze zwanger zal zijn van een zoon van de Allerhoogste. En ook Elizabeth, haar nicht, zal een wonderlijke dierbare zwangerschap ervaren. Maria zegt ‘ja’, op wat de engel haar vraagt: moeder te zijn van dat heilig kind. Met dat verhaal gaat ze naar Elizabeth. Ik verbeeld me altijd hoe dat is gegaan: die twee vrouwen, een piepjong en een al wat ouder, die vol zijn van het wonderlijke wat hen is overkomen en die elkaar in de armen vallen. Dat is een andere manier van vertellen wat je op je hart hebt. Het is vreugdevol. Moet je horen wat mij is overkomen!
Wij hebben ook van die verhalen, soms. Vreugdevolle verhalen over je (klein)kind dat thuiskomt van een lange reis, of de kanker die voorbij is, of de verslaving, of de waanbeelden die er niet meer zijn of, wat verstilder: dat we God echt nabij wisten op momenten dat het nodig was, of dat we een steuntje kregen vanuit de hemel.
Wat heb je op je hart? Het vertellen van verhalen, bedompt of vreugdevol, kan je hart vrij maken voor God en voor elkaar. Je kunt je openen voor een nieuwe toekomst.
De is tijd stil en zindert van belofte. Morgen breekt het licht door. Is er een nieuwe toekomst? Staan we er open voor? Mag het licht naar binnen komen?
Kunnen we, net als Maria jubelen? Mijn hart prijst en looft de eeuwige! Want Hij heeft mij gezien, Hij heeft mijn verhaal gehoord. Mijn ziel prijst en looft de Heer.
Trees Versteegen
23 december 2023