Jesaja 55,10-11
Mattheüs 13,1-23

Een gedeelte van onze tuin is opnieuw beplant. Er moest eerst een vijver worden uitgegraven en er kwam nieuwe aarde in. Vruchtbare aarde waar de planten goed op zouden gedijen. Een jaar later bleek dat onder de boom de nieuwe planten nauwelijks wilden groeien. Haalde de boom daar teveel voedsel weg? Verder groeide alles prima in de tuin; tenminste als we er zorg voor droegen om in tijden van droogte voldoende water te geven. Weer een nieuw dilemma. Hoe dan ook: op de meeste plekken sloegen de planten aan, hun wortels groeiden, de planten kwamen tot bloei. De aarde was vruchtbaar gebleken.

In de gelijkenis die Jezus uitspreekt en die hij daarna toelicht gaat het over de aarde, maar ook over de zaaier en het zaad. Zaaier, zaad en aarde. Deze woorden komen terug in de bekende gelijkenis die we zojuist gehoord hebben, die zo begint: ‘Een zaaier ging uit om te zaaien.’ Ik zie het gelijk voor me. En dan zie ik geen hedendaagse zaaitechnieken of moderne zaadveredeling. Ik moet meteen denken aan een oud beeld; dat van een boer met een draagzak van waaruit hij het zaad op de akker strooit. Zaad valt op de rots, tussen de distels, op plekken waar vogels het eten en gelukkig: er valt ook genoeg in vruchtbare aarde. Wie is de zaaier, wat is het zaad en wat wordt bedoeld met aarde? Als Jezus de zaaier is, is het zaad dat wordt uitgestrooid dat van het Koninkrijk van God; en de aarde? De aarde, dat zijn wij.

Maar wat zijn wij voor aarde; rotsachtig, begroeid met distels? Zijn wij vruchtbare grond? Ieder dag opnieuw zijn er talloze zaaiers die uitproberen of wij vruchtbare grond zijn. We voeren gesprekken met familieleden, buren, kennissen en collega’s. Planten zij met hun meningen, opvattingen, gedrag een zaadje in ons hoofd? We lezen de krant, kijken televisie. Of misschien doen we dat helemaal niet meer en kijken Tiktok of YouTube filmpjes, zitten op sociale media. Honderden indrukken. Elke dag weer worden al die zaadjes over ons uitgestrooid. En wat valt in vruchtbare aarde?

Scholen in Rotterdam en Amsterdam hebben aan de politie om meer veiligheid gevraagd. Op sommige scholen komt het geweld de school binnen doordat zelfs jonge kinderen geronseld worden als drugskoerier. In de hoofden van deze kinderen zijn zaden van geweld, status en bezit geplant die snel konden ontkiemen in een vruchtbare grond van armoede en kansenongelijkheid. Er zijn jongerenwerkers die samen met scholen erin slagen om sommige zaadjes onvruchtbaar te maken en jongeren op weg te helpen naar scholing en arbeid. Is het zaad van geweld, geld en status tussen de distels gevallen of is er bij deze jongeren nieuwe vruchtbare aarde gekomen? Het waren hoe dan ook de jongerenwerkers en de scholen die in hun onwrikbaar geloof in de nieuwe kansen en mogelijkheden van deze jongeren stug door bleven ploegen en zaaien, die niet oordeelden en die ieder mens een recht gaf op een eigen antwoord. Een straatcoach in Hatert zegt: “Vaak zijn schooluitval en schulden in combinatie met (soft) drugsgebruik de basis dat jongeren in problemen komen. Zo zoeken jongeren elkaar op en versterken ze elkaar.”
Hoe moeilijk en ingewikkeld het is om daar wat aan te doen, zien we nog veel heftiger in de Franse banlieus, waar diezelfde voedingsbodem van discriminatie, armoede en geweld steeds opnieuw leidt tot heftige uitbarstingen. En wat is daar gezaaid? Wie wind zaait zal storm oogsten.

Ook in Jesaja wordt gesproken over de cyclus van het zaad: het valt in de aarde, er valt regen op, het groeit op en kan worden geoogst en tot brood verwerkt. Dan pas is de bestemming van het zaad vervuld, of in de woorden van Jesaja waarin God zegt: ‘Het keert niet vruchteloos naar Mij terug; het keert pas weer wanneer het mijn wil heeft volbracht en zijn zending heeft vervuld.’ Dat is ook het Koninkrijk van God waar Jezus het over heeft.

Hoe zit het met onze eigen tuin? Kan daar het zaad opkomen van Gods koninkrijk? Is het een vruchtbare, liefdevolle aarde? Kunnen wij bijvoorbeeld begrijpen dat de woorden die de koning twee weken geleden sprak, over de gevolgen van de slavernij, voor zoveel mensen wél van betekenis zijn? Dat we daarmee hopen dat discriminatie en racisme minder kans krijgen? En wij? Kunnen wij het beste van onszelf geven? Dat geloof van ons, houdt dat stand, wat is de betekenis ervan? ‘Gelukkig uw ogen, omdat zij zien en uw oren, omdat zij horen.’

Dezelfde straatcoach uit Hatert: “Ik hielp ook een jongen bij zijn schuld. Het lukte hem maar niet om aan het werk te komen. We zijn een keer achter de computer gekropen en hebben hem ingeschreven bij een uitzendbureau. Hij kon gelijk ergens beginnen! Het belangrijkste is dat ze een eerste, de moeilijkste, stap zetten, daarna lukt er veel meer. Ze hebben vertrouwen nodig, ritme, inkomen en tijdverdrijf. Eigen regie is de sleutel!”
De coach was de zaaier die ervoor zorgde dat zijn zaaigoed niet op de rotsen of tussen de distels zou vallen en niet door criminele vogels weggepikt zou worden. Hij hield geloof in de mogelijkheden van de jongere zelf.
‘Die in goede aarde zaait is hij die het woord hoort en begrijpt, en daarom vrucht draagt, dertig, zestig of misschien wel honderdvoudig.’ Als Jezus een straatcoach was, zaaide hij geen wind maar vertrouwen.

Roland Brans

Overweging 14e zondag 9 juli 2023
Mattheus 11:25-30

Een juk maakt wat er te dragen is lichter. Waar zwaar werk gedaan moet worden, is een juk een welkom hulpmiddel. Het juk op de foto zag ik vorige week in Orientalis in een schuurtje liggen. Mooi versierd, want het heeft wel gewicht maar maakt voor mens en dier wat er te dragen is lichter.

Zo ook voor een arbeider die van zijn strenge baas de opdracht kreeg: vul deze twee emmers water bij de bron en breng ze naar mijn huis! De man pakte snel zijn juk, maakte de emmers eraan vast en legde het op zijn schouders. In het begin was het zwaar maar al snel werd de last lichter. Bij het huis aangekomen, zag de man waarom: de rechteremmer was zo goed als leeg, er bleek een heel klein gaatje in te zitten. Hij werd bang, wat zou zijn hardvochtige baas straks zeggen? Maar tot zijn verbazing werd zijn baas dit keer niet boos. “Bedankt voor het water geven aan mijn zaailingen”.

Een juk maakt wat er te dragen is lichter. Heel fijn dus voor wie een zware last te dragen heeft. Letterlijk zoals die man met de zware emmers. Maar zeker ook voor wie in zijn of haar leven een zware last te dragen heeft. Tegenwoordig zeggen we dan “iemand die heel wat bagage in zijn rugzak heeft”, of om het iets minder zwaar te laten klinken “mensen met een rugzakje”. Het draagstel van een rugzak is als een juk: een goed draagstel maakt wat er te dragen is lichter. Maar de last blijft.

Jezus gebruikt in het beeld van het juk, het draagstel van een rugzak om uit te leggen hoe hij wat ons zwaar valt, kan verlichten. Kom naar mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik jullie rust geven.
Dat klinkt aantrekkelijk, zeker zo de laatste week voor de zomervakantie waarin op werk en op scholen overuren worden gedraaid. Jezus die zich aanbiedt als rust- en herstellingsoord, niet alleen voor wie tijd en geld heeft om op vakantie te gaan maar altijd én voor iedereen! Er is zijn maar twee boekingsvoorwaarden:
– Jezus zegt: ‘neem mijn juk op je en leer van mij want mijn juk is zacht en mijn last is licht.’
Jezus kende de oproep in zijn Joodse leefwereld: neem het het juk van de Torah op je. Leven volgens de leefregels van de Torah maken de te dragen last lichter.
– Jezus voegde er aan toe: leer van mij, ben als ik zachtmoedig en nederig van hart. Dan zullen jullie werkelijk rust vinden.

Zachtmoedig en nederig van hart zijn. Twee deugden die dreigen te verdwijnen zoals het juk uit ons straatbeeld verdween. Om ons heen zien we veel wat juist lijnrecht staat tegenover zachtmoedig en nederig van hart: hartvochtigheid én opgeblazen ego’s. Laten we daarom deze twee pijlers van rust eens van dichterbij bekijken.
Zachtmoedig staat lijnrecht tegenover hardvochtig. Het gedrag wat we zoveel om ons heen zien: zonder medelijden, wreed, meedogenloos, zoveel plaatsen waar hard gevochten wordt. In zo’n harde wereld zachtmoedig zijn, klinkt naïef en onverstandig. Het advies om in onze wereld niet te bezwijken, is dan ook: je moet opkomen voor jezelf, laat je niet klein krijgen! Maar Jezus zegt: leer van mij, wees zachtmoedig zoals ik.
Zachtmoedig wordt vaak verstaan als zachtaardig. Maar het Griekse woord voor `zachtmoedig’ betekent: zacht maken, week maken. Een zachtmoedige is dan iemand, die niet hoogmoedig en eigenwijs is, niet hard en trots maar juist iemand die welwillend is. Iemand die in staat is om te verzachten wat is verhard. Zulke mensen hebben we hard nodig! Zacht-moedig is niet alleen maar zacht. Het is ook moedig. Dus kunnen zachtmoedigen helpen als we de moed dreigen te verliezen…

Nederig van hart. Die is nog moeilijker. Afgelopen weken hoorden we in de aanloop naar Keti koti wat het met mensen doet als ze gedwongen nederig moeten zijn en vernederingen moeten ondergaan. Ook hebben velen nog pijn van de leer die de kerk lang verkondigde dat mensen, vooral vrouwen, arbeiders en armen zich nederig, zeer bescheiden, onderdanig op moesten stellen. Als Jezus vraagt om net als hij nederig van hart te zijn, heeft hij het echter niet over die vorm van onderdanigheid. Hij wijst juist arrogant, ijdel en pronkzuchtig gedrag af van overheersers af. Menig leider of influencer zou door hem kritisch aangesproken worden. Jezus spreekt over nederig zijn van hart. Dus bescheiden, ingetogen van hart zijn. Wat dat is, laat hij vlak voor zijn uitspraak over het juk zelf zien. Hij spreekt met hart en ziel tot zijn Vader: ‘Ik loof u, Vader, Heer van hemel en aarde, omdat u deze dingen aan eenvoudige mensen hebt onthuld.’ Jezus geeft alle eer en glorie aan zijn vader, het is niet zijn verdienste maar die van de Vader. Nederig van hart zijn betekent dat je ten diepste beseft dat alles wat je doet en kunt, niet alléén jouw eigen verdienste is maar ook van de vele mensen die voor je zorgen, je steunen en je vormen, van God gegeven talenten en van gaven geschonken door de Geest.
Wie nederig van hart is weet zich altijd gedragen door mensen om zich heen en door God. Daardoor kunnen nederigen van hart de wereld soms zo versteld doen staan van hun daadkracht en hun Geestkracht!

De arbeider moest een paar weken later opnieuw water halen. Inmiddels had hij het gaatje in de emmer gerepareerd. Het was een mooie dag. Zijn juk maakte wat er te dragen was, lichter. En onderweg genoot hij van de rij prachtige bloemen langs de rechterkant van de weg.
Laten wij het juk van Jezus oppakken, zachtigmoedig en nederig van hart onze levensweg gaan. Dan vinden we rust en verlichting van alles wat zwaar drukt. En trekken ook wij sporen met prachtige bloemen die onze hardvochtige wereld mooier maken!

pastor Joska van der Meer

Onderweg vanuit de bedoeling

Exodus 19,2-6a
Mattheüs 9,36-10,8

Is de bijbel, en meer in het bijzonder het evangelie, een goed managementboek? Deze gedachte kwam bij me op toen ik nadacht over het evangelie van vandaag en ik tussen de bedrijven door voor mijn werk het zoveelste managementboek tot mij nam. Wel een goed boek trouwens; het heet ‘Ruimte’ en is van Frank Weijers. Managementboeken hebben net zoals de vele zelfhulpboeken die in stapels in de boekhandel liggen, vaak de pretentie de oplossing te bieden voor al uw en mijn problemen, de weg te bereiden naar het ultieme geluk en voor leiders het walhalla van succes en persoonlijke groei te bieden. Bij het lezen van dit soort boeken denk ik soms: dat staat in de bijbel ook, of minder duidelijk, maar daarom soms juist beter, want meer literair. De ondertitel van het boek dat ik aan het lezen was luidt: stop met onzin, doe wat de bedoeling is. Nu snap ik zo’n titel wel, want in ons werk komen we graag to the point, maar in het echte leven ben ik vaak dol op onzin en doe ik lang niet altijd wat de bedoeling is.

Jezus wel overigens: die lijkt ook nu weer in dit evangelie, maar al te goed te weten wat de bedoeling is. Die ondertitel ‘stop met onzin, doe wat de bedoeling is’ is Hem op het lijf geschreven. Ik zie drie belangrijke elementen in de tekst uit Mattheüs: de leider (Jezus dus), degenen die gezonden worden en de boodschap van de leider. De boodschap van de leider is helder. Jezus zendt in zijn apostolische toespraak zijn vrienden weg met een duidelijke opdracht: ‘Verkondigt op uw tocht: het Koninkrijk der Hemelen is nabij. Geneest zieken, wekt doden op, reinigt melaatsen en drijft duivels uit.’ Dat is nog eens een opdracht! Niet bepaald doelstellingen die wij gewend zijn, zoals: winstmaximalisatie met een minimaal percentage van x%, of: de top drie van de Eredivisie behalen of: Cito-scores halen die boven de door inspectie en/of school bepaalde norm liggen. Krijgt wie het haalt een bonus? Soms wel.
Ik heb altijd geleerd om, zoals we dat tegenwoordig noemen, enerzijds de lat hoog te leggen en anderzijds haalbare doelen te stellen; ik betwijfel of doden opwekken en duivels uitdrijven hieronder vallen. Maar misschien kunnen we wel de mensen nabij zijn die innerlijk dood zijn, die niet meer weten hoe verder te leven, of de hoop hebben opgegeven; of de verslaafden die afgestompt, wezenloos en doelloos geketend zijn aan geweld, gokken, drugs, drank, scherm of sensatie? Zijn daar nog wat duivels uit te drijven? Zeker, zegt Jezus: de oogst is groot. Want zo verhaalt Mattheus en zo is het in alle tijden: we zien net als Jezus, door medelijden bewogen, een menigte van ongelukkigen.

Verlamd kunnen we worden door die menigte van ongelukkigen. Waar te beginnen? Immers: Jezus gaf die opdracht niet alleen aan zijn twaalf apostelen, maar ook aan ons. En net zoals de apostelen ontvangen wij ‘om niet’ het leven, de genade en behoren wij deze weer ‘om niet’ weg te geven. Gratis dus. We verwachten geen bonus, we zíjn de bonus. Als we anderen nabij zijn hoeven we ons niet weg te cijferen maar ons ook niet te profileren, we hoeven ons noch klein te maken, noch er ons op voor te laten staan. Ook Jezus de Nazarener kon het niet alleen, zijn vrienden niet en wij ook niet. Ik vat dat maar op als een geruststelling én een aansporing. We hoeven niet alles alleen te doen, we hoeven niet de hele wereld op onze nek te nemen, maar we mogen hem ook niet links laten liggen, soms mogen we al tevreden zijn als we de duiveltjes in onszelf kunnen uitdrijven. In onze verbondenheid met anderen nemen we ook anderen daarin mee. Verbondenheid – dat is het. Met al onze verschillende talenten, zijn ook wij medewerkers van het Verbond, zoals in de eerste lezing uit Exodus, als Mozes dit hoort van God: ‘Gij zult mijn priesterlijk koninkrijk en mijn heilig volk zijn’.

Het heilige volk, het Koninkrijk der Hemelen, waar vinden we dat? Het visioen is dichtbij. Het ligt op elke straathoek, in elke school, in elk huis. Overal waar we ons gezonden weten.
Zo-even benoemde ik drie belangrijke elementen uit het evangelie: de gezondenen (wij en de apostelen), de boodschap (het zichtbare visioen) en de leider. De leider dat is Jezus zelf. Een goddelijk, charismatische leider. Daar schrijft mijn managementboek toch wel iets behartenswaardigs over: ‘Het grootste gevaar van charismatische leiders is dat anderen stoppen met nadenken.’ Zo is dat. Het is niet: Jezus redt, Jezus redt. Robert Long zong dit al: ‘Jezus redt, Jezus redt, alle mensen opgelet. Jezus redt, Jezus, redt Jezus uit de goot.’ Gelukkig hebben we ook de Heilige Geest nog, in die Drie-ene God. Waar Jezus ons aanzet tot handelen is het de Heilige Geest die ons aanblaast, aanmoedigt, inspireert. De Heilige Drie Eenheid: dat is nog eens een opbeurend cocktail trio!

De oogst in ons volk is groot. De nood is groot. Mattheüs schrijft erover. Is Mattheüs nu medeauteur van een goed managementboek? Is zijn boek helpend voor leiders van bedrijven en instellingen? Al die katholieke instellingen die met het verwijderen van hun predicaat RK het kind met het badwater weggooien, omdat ze de bijbel alleen nog maar kunnen lezen als een historisch verslag of omdat ze niet meer weten wat ze nog met God aan moeten, gaan verder zonder hun diepste bron. Hebben hun leiders met het evangelie een goed managementboek weggegooid? Ja. Of nee, want bijbel en evangelie bieden méér dan dat: een verhaal, een poëzie, een boodschap, een pamflet, een verbond, een aanmoediging. Wij zijn onderweg vanuit de bedoeling van Jezus. Menig managementboek vertelt mij wat ik moet doen. Het evangelie leert mij wie ik kan zijn.
Amen.

Roland Brans

Overweging Pinksteren 2023

In de eerste lezing hoorden we het ronduit fantastische verhaal over hoe de heilige Geest de leerlingen bezielde. Een bruisende wind waaide door het huis waarin ze zich bevonden, een wind die even krachtig was als de levensadem van God bij zijn schepping. Vurige tongen zetten zich neer op ieder van hen.
Een krachtig vuur dat niet vernietigde, maar het verlamde hart van de leerlingen in vuur en vlam bezielde, zodat ze zich niet langer als angsthazen opsloten, maar naar buiten stormden en onbevreesd vertelden over Jezus, en over zijn Vader in de hemel die geen God is van oordeel en straf, maar van liefde en vrede.
En vanwaar de mensen die op het gedruis waren afgekomen ook kwamen, ze hoorden de leerlingen spreken in hun eigen taal. Geen taal van grote woorden en dwingende eisen, maar een taal van liefde, van vrede, van vreugde, van respect. Een taal die voor iedereen verstaanbaar was. Want Jezus’ Geest werkte in de leerlingen, en deed hen de weg vinden naar God. Een weg die langs alle rassen en standen en volkeren liep, want God is de schepper van alle mensen.
Zo werkte de heilige Geest in de leerlingen, en zo werkt Hij ook in ons. Hij is bij ons doopsel niet met veel gedruis, maar in liefdevolle stilte bij ons binnengekomen.

En ook al ondervinden we dat niet altijd, Hij tracht ons met Jezus te verbinden, zodat we de weg vinden naar God en naar elkaar. Hij geeft ons gaven en talenten om te dienen en op te bouwen. Hij geeft ons woorden om vredevol te spreken en moed om te getuigen. Hij inspireert ons om lief te hebben en vrede te brengen in een wereld die vaak verdeeld is. En Hij zet ons aan om te vergeven, want liefhebben is onmogelijk als we niet kunnen vergeven. ‘Als gij iemand zijn zonden vergeeft, dan zijn ze vergeven, maar als gij ze niet vergeeft, dan zijn ze niet vergeven’ zegt Jezus. Want als je niet vergeeft, wordt wrok sterker dan vergeving en haat sterker dan liefde. Dan wordt een liefdevol en zalig leven onmogelijk. Zoeken naar liefde en vrede: dat is de opdracht die de Geest ons geeft. Allen zijn we gedoopt, dus streven we allen naar een vervulling van het Koninkrijk van God. Dat heerlijke Koninkrijk van liefde, vrede en vreugde.

Dat dit niet altijd gemakkelijk is, weten we. Soms leven we alsof we de kracht van de Geest niet hebben ontvangen. We laten ons dan meeslepen door onze eigen plannen, we raken verstrikt in de zorgen en uitdagingen van het leven en hebben geen aandacht voor een goddelijke Helper die ons altijd bijstaat. En wellicht kunnen we niet altijd geloven dat die Geest ook in onze medemensen werkt, want zij zijn soms zo anders dan wij, en ze doen en denken ook anders dan wij.

Tijdens de voorbespreking voor deze viering, hebben wij stilgestaan bij hoe wij de Geest ervaren. Dat heb ik eigenlijk al een beetje uitgelegd in wat ik zojuist heb gezegd. Maar we hebben ook gekeken naar het tegenovergestelde van de geest. We kwamen op diverse voorbeelden waarbij het niet altijd prettig is hoe anderen naar ons of op ons reageren. Bijvoorbeeld dat je op het perron staat te wachten op jouw trein en iemand vanuit het niets een middelvinger naar je opsteekt vanuit de trein die langsrijdt. Maar er kunnen ook mooie dingen zijn zoals een meneer die volledig onder de tattoos zit wat heel afstotend is, eigenlijk een man is met een klein hartje. Geven wij onze grenzen aan als er een beroep op ons wordt gedaan door familieleden? Durven wij nee te zeggen als het ons teveel wordt? Ook dat is een werking van de heilige Geest om daar mee om te gaan.

Zusters en broeders, Pinksteren is geen feest dat maar één dag duurt, maar een feest dat nooit voorbijgaat, want iedere dag blijft de heilige Geest werkzaam in ons en in de wereld. Wat zou het goed zijn als dat geloof in ons zou groeien: het geloof dat we er nooit alleen voor staan, dat we altijd op de hulp en de inspiratie van de heilige Geest kunnen rekenen, zodat we ons echt inzetten om elkaar lief te hebben, om elkaar te dienen, om er te zijn voor God en voor elkaar.
Amen.

Els Geelen

Handelingen 1, 12-14
Johannes 17, 1-11a

De dag van vandaag is het heden. Gisteren is het verleden en morgen de toekomst. Elke dag bevindt zich op het kruispunt van verleden en toekomst. Elk uur, elke minuut of seconde staan we op zo’n kruispunt. Daar zijn we ons natuurlijk niet altijd van bewust, maar er zijn van die bijzondere dagen dat je weet: vandaag is een definitief einde en er opent zich een nieuwe toekomst. De dag voordat je gaat samenwonen of trouwen, de laatste dag op je oude werkplek, met een nieuwe baan in het verschiet, de dag dat je met pensioen gaat, de dag dat een vrouw vermoedt: morgen wordt mijn kind geboren. Of de dag dat iemand bijna zeker weet: mijn sterven is nabij, waar ben ik morgen, wie ben ik morgen, bén ik morgen? Waar denken we aan op deze kruispunten van ons leven, waar is ons hart van vervuld? Blikken we gelukkig terug en hoopvol vooruit? Of kijken we vol angst de toekomst in? Wat bidden wij?

Hoe te bidden? Johan zit in een lege kerk. Hij zit daar en zijn blik dwaalt langs de beelden, de schilderingen, het altaar, het kruis. Hij denkt: “Ik weet niet hoe te bidden en: wat is dat eigenlijk; bidden? En wat doe ik hier trouwens? Ik heb nog meer te doen. Morgen weer een drukke dag.” Even later verlaat hij de kerk. Velen zijn hem voorgegaan. We laten Johan even. Hij komt misschien wel weer terug.

De vrienden van Jezus wisten wel hoe te bidden, toen in Jeruzalem. Die morgen nog wandelden ze samen terug van de Olijfberg naar Jeruzalem, nadat ze zich realiseerden dat ze Jezus uit het oog waren verloren. Vertwijfeld en in stilte hadden ze omhoog gekeken, waarop ze door onbekenden gevraagd werd waarom ze zo naar de hemel keken. Deze stilte tussen Hemelvaart en Pinksteren lijkt op die van Stille Zaterdag, de dag tussen de kruisiging van Jezus en zijn verrijzenis. Maar deze stilte is hoopvoller, want nu hebben ze Hem immers gezien, opnieuw ervaren. Vandaag, op deze Wezenzondag, staan ze op een nieuw kruispunt in hun leven. Petrus en Johannes lopen achteraan, ze sjokken eigenlijk wat, peinzend en bedachtzaam schoppen ze wat steentjes van de berg en kijken soms achterom. Jakobus en Andreas lopen voorop, maar ook hun pas lijkt trager, alsof ze het heden nog wat willen rekken. Samen met hun vrienden Filipus en Tomas, Bartolomeüs en Matteüs, Jakobus, Simon en die andere Judas, de zoon van Jakobus komen ze weer aan in dat bovenvertrek waar ze eerder waren, nog niet zo lang geleden, toen Jezus nog onder hen was. Daar treffen ze de vrouwen, de broers van Jezus en Maria. Wat doen ze daar, op dat kruispunt van verleden en toekomst? Ze bidden. Wat ze gebeden hebben staat niet in de Handelingen van de Apostelen.
Wat was hun gebed? Een dankgebed van alles wat ze tot nu toe gekregen hadden? Zoals het 50 jarig huwelijkspaar dat dankbaar terugkijkt, hun leven overziend, wetend waar hun huwelijk spannend was, waar ze ruzie hadden en toch doorgingen, of al die momenten dat ze onuitgesproken gelukkig waren. Bidden de vrienden van Jezus ook een dankgebed, of was het een gebed om kracht, bezorgd om de dag van morgen?

In het evangelie volgens Johannes horen we vandaag een gebed van Jezus zelf; uit dat lange zogenaamde hoogpriesterlijk gebed, lezen we elke zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren een gedeelte. We horen dit in een soort flashback ná Jezus dood en verrijzenis, maar volgens de evangelist sprak Jezus het vóór zijn gevangenname uit. Ook hier: een bijzonder moment tussen verleden en toekomst. Gisteren nog predikend en rondtrekkend, morgen zal hij worden veroordeeld. En wat bidt Jezus? Hij bidt voor zijn leerlingen. Hij spreekt heel persoonlijk tot zijn Vader; hij noemt hem zelfs, voor de Joden in die tijd heel ongebruikelijk, Abba (papa). Hij bidt: “Ik heb de woorden die ik van U heb ontvangen aan mijn vrienden doorgegeven en nu begrijpen ze dat alles wat U mij hebt gegeven, van U komt. Zij hebben uw woorden aanvaard (..) en ze geloven dat U mij hebt gezonden. Ik bid voor hen.”
In dat persoonlijke gebed van Jezus wordt ons het eeuwige leven geschonken. Dit eeuwige leven, dit kennen van Jezus en God, is als een nieuw bewustzijn, als een plek waar we altijd thuis zullen zijn. Dit eeuwige leven staat niet in de krant, niet in de geschiedenisboeken, maar in onze houding tot de wereld, in het besef dat God is waar het leven is. In ons leven als een gebed.
Jezus bad alleen. Zijn vrienden die aarzelend van de berg afkwamen en in de bovenkamer de anderen ontmoetten, baden samen. Samen bid je anders, sterker. Door samen te bidden beginnen de apostelen aan een nieuwe gemeenschap, aarzelend, vertrouwd toch. Ook in deze kerk doen we dat; of we nu met vijftig, tien of vijf mensen zijn, we bidden samen. Met een gezamenlijk gebed blijf je niet alleen in je hoofd, maar raak je ook je hart. De vrienden van Jezus zaten weliswaar in die voor hen vertrouwde bovenkamer, maar ze bleven er niet. Bij een gebed blíjf je niet in je bovenkamer.

Heeft bidden zin? Er zijn psychologische onderzoeken geweest naar het meetbare effect van bidden. Bij de effecten scoren de volgende psychologische categorieën hoog: innerlijke rust, hulp en inzicht. Maar dan blijven we vooral in onze bovenkamer hangen. De zinvolheid kunnen we niet afmeten aan louter psychologische en concreet zichtbare effecten. In ons gebed vertrouwen we erop iets te mogen ondervinden van Gods tegenwoordigheid en kracht.
Uiteindelijk gaan de apostelen uit de bovenkamer, de wereld in, waar het gebed gestalte krijgt.

Johan opent de kerkdeur. Hij gaat weer zitten in de verder lege kerk. Zijn blik dwaalt opnieuw langs de beelden, de schilderingen, het altaar, het kruis. Dan gaat er naast hem een man zitten. Die vraagt na enige tijd: “Kom je hier vaker?” Ze raken aan de praat. De man zegt: “Ik kom hier regelmatig, vooral om even te bidden.” Johan antwoordt: “Ik weet niet hoe te bidden. Ik leef in een wereld van doelstellingen en spreadsheets. Van relaties die wat op moeten leveren. Wat bracht gisteren mij, waar gaat morgen heen? Waar ben ik nu? Ik sta op een kruispunt. Ik word soms moe van mijn eigen hoofd. Wat zal ik zeggen? Ik hoop alleen dat ik gedragen wordt. Voor eeuwig”.
De man antwoordt Johan: “Dat is een mooi gebed.”

Roland Brans

Handelingen 8,5-8.14-17,
Johannes 14,15-21

You will never walk alone… Een lied dat meestal in het stadion van Liverpool luidkeels wordt gezongen of in Rotterdam. Deze dagen zet het ook de toon bij het Eurovisie songfestival in Liverpool, waar alles erop gericht is om de Oekraïners te steunen. Het feestje had immers eigenlijk in Oekraïne moeten plaatsvinden
.
You will never walk alone, je staat er nooit alleen voor. Dat is ook wat het evangelie ons vandaag verteld.
Jezus weet dat hij niet lang meer te leven heeft. En net als alle mensen die de dood op korte termijn op zich af zien komen, worstelt hij met de vraag: hoe kan ik hen die mij lief zijn tot steun blijven, ook als ik er niet meer ben? Een moeder in die situatie – ze wist dat haar man en tienerkinderen binnenkort zonder haar verder zouden moeten leven – bedacht een antwoord. Bij leven en welzijn was ze een praktische vrouw die met kleine attente gebaren en wijze raad haar kinderen en vele anderen de weg naar het leven wees. Met haar laatste krachten plantte ze zaadjes in de grond. Niemand snapte haar verbetenheid voor dit voor haar zo inspannende karweitje, tot ze stierf en ze haar briefje vonden. Ze had iets bedacht dat helemaal paste bij haarzelf en bij haar manier van leven: iets waarmee ze de zonnige kant van het leven weer tevoorschijn konden halen. “Als je verdrietig bent, stap op de fiets en koop een zonnebloem!” Ze had zonnebloemen gezaaid.

In het evangelie hoorden we hoe Jezus zijn leerlingen probeert te helpen. Hij wijst ze op alles wat hij hen geleerd en voorgeleefd heeft: als je Mij liefhebt, houd je dan aan mijn geboden. Heb God lief en de naaste als jezelf.
Jezus vertrouwde erop dat ze die samenvatting, na zijn dood uit het hoofd, of mooier nog zoals ze in het Engels zeggen by heart, zouden kennen. Jezus vertelt hen ook dat ze het niet alleen hoeven te doen. Ik laat jullie niet als wezen achter. Dan zal Ik de Vader vragen jullie een andere Helper te geven, die altijd bij je zal zijn. Je kunt in plaats van Helper ook vertalen Pleitbezorger of Trooster. Er zal dus op verschillende manieren hulp komen.
Een helper klinkt als praktische hulp, hulpverleners. Trooster is meer het luisterend oor, de arm om je schouders. En pleitbezorger, dat klinkt naar een advocaat, iemand die voor jou een goed woordje doet, die woorden geeft als jij even ergens geen woorden meer voor hebt. Ook iemand die voor jou pleit, zoals een docent in een rapportvergadering die de collega’s overtuigt dat deze leerling toch echt over moet.

Die steun konden de leerlingen maar ook wij goed gebruiken. Waaraan zou jij op dit moment de meeste steun ervaren: de Heilige Geest als pleitbezorger, als helper, of als Trooster? Elders wordt de Geest ook nog Inspirator genoemd, een optie 4. Pleitbezorger, Helper, Trooster, Inspirator? In een gespreksgroep zie iemand: doe maar die Helper die kan het dan allemaal doen…

Jezus biedt bovendien ook blijvende verbondenheid aan: met zichzelf en met zijn hemelse Vader. Wie Mij liefheeft zal de liefde van mijn Vader en Mij ontvangen. Dat klinkt voorwaardelijk: alleen als je mij liefhebt…dan… Maar we kunnen het denk ik beter verstaan als de oproep die Petrus doet in zijn brief: erken Christus als Heer en eer hem met heel uw hart. Weest altijd bereid tot verantwoording aan alwie u rekenschap vraagt van de hoop die in u leeft.

Om die blijvende verbondenheid niet te vergeten, zocht Jezus een symbool uit. Hij had iets bedacht dat helemaal paste bij hemzelf en bij zijn manier van leven:
op de laatste avond van zijn leven nam hij het dagelijks brood en de wijn die bij iedere maaltijd op tafel stonden en deelde het rond. Doe dit om mij nooit te vergeten! Tot op de dag van vandaag delen we iedere week brood en wijn samen tot Zijn gedachtenis en maken we er een groot feest van als je daar voor het eerst aan meedoet, zoals onze communicantjes morgen. De leerlingen wisten tussen Pasen en Pinksteren niet wat te doen. Maar toen ze met Pinksteren eenmaal die beloofde Geest kregen, ging het hen en de verspreiding van het evangelie voor de wind. Zelfs in Samaria werden mensen christen! Misschien niet zo vreemd want Jezus deed alles wat ChatGTP aan tips geeft op de vraag ‘hoe kan ik anderen helpen als ik er niet meer fysiek ben’.

Tips ChatGPT:
– Laat je nalatenschap voortleven in een goed doel
– Geef richting: leg in een boodschap vast welke waarden je belangrijk vond
– Blijf in gedachten met verhalen, foto’s en symbolen
– Moedig hen aan om je herinnering levend te houden door foto’s, verhalen en herinneringen te delen met anderen
– Geef troost: ik hoop dat deze ideeën je een beetje rust geven, wetende dat je nog steeds invloed kunt hebben op de mensen om je heen, zelfs nadat je er niet meer bent. Vergeet niet dat je dierbaren altijd kunnen terugkijken op de mooie momenten die jullie samen hebben gedeeld en de herinneringen die jullie samen hebben gemaakt.

Jezus liet op al die verschillende manieren aan zijn leerlingen weten: You never walk alone!

Walk on! Ga verder, leef zoals ik het je heb voorgeleefd! Laat zien de hoop die in je leeft!
Tot slot nog even terug naar die moeder. Ze had één ding niet bedacht: bloemen zijn seizoensafhankelijk, ook zonnebloemen zijn niet altijd te koop. Dat bleek echter ook weer niet zo erg, ze had immers al vele zaadjes geplant met haar onvergetelijke wijze woorden en attente gebaren. Bovendien zijn er gelukkig ook genoeg kaartjes en nu icoontjes die je kunt appen om te laten weten you will never walk alone! En die gaan nog steeds rond… Zoals ook die schaal met brood en de beker wijn van Jezus nog steeds worden gedeeld ter nagedachtenis en vooral om niet te vergeten: You will never walk alone!

Pastor Joska van der Meer

Handelingen 2,14.22-32
Lucas 24,13-35

Onderweg

Kent u ook dat gevoel dat je tijdens een wandeling, langs het strand of door bossen en velden je gedachten op een rijtje kan zetten? De rust en de ruimte scheppen een sfeer waarin je goed na kan denken. Over jezelf, over jouw leven tot nu toe, wat je nog graag wil bereiken. Of waar je over in zit, je zorgen om maakt. Soms is het heilzaam om dat samen te doen. Zeker in tijden dat het leven kwetsbaar of moeilijk is.
Samen op pad gaan schept de gelegenheid om gedachten uit te wisselen, om je onzekerheid, je angst en verdriet te delen. Luisteren naar elkaar kan een ander licht laten schijnen over hoe je zelf tegen de dingen aankijkt.
Dat deden ook twee leerlingen die van Jeruzalem naar Emmaüs liepen. De een heet Kleopas maar de ander heeft geen naam. Wellicht deed de evangelist dat bewust om zo ieder van ons in het gebeuren te betrekken. Die naamloze persoon kan namelijk iedereen zijn: u, jij en ik. Ook wij moeten soms ons verhaal kwijt net als die leerlingen. Want het verdriet en de boosheid die ze voelden over de dood van Jezus was overweldigend groot. De man die ze zo lang gevolgd hadden, die hen inspireerde, wiens wonderen ze gezien hadden, van wie ze gehoopt hadden dat Hij de Messias zou zijn. Die man was dood en zou nooit meer terug komen. Hun leven was niet meer hetzelfde als voorheen. Alles was radicaal veranderd.
Als je iemand waarvan je houdt verliest of als je je leven totaal anders moet inrichten ten gevolge van een ongeluk of een ziekte, wordt je hele bestaan op z’n kop gegooid. Je bent verbijsterd, hoopt dat het een nachtmerrie is waar je alleen maar uit wakker hoeft te worden.
Je hoopt op een wonder, soms tegen beter weten in. Gevoelens van woede, verdriet en frustratie razen door je lijf. Je lijkt niet te kunnen stoppen met huilen, je balt je handen tot vuisten van onmacht. Alle veerkracht is uit je weggeslagen. Je lijkt wel gek te worden van verdriet en steeds maar weer stel jij jezelf die ene vraag : “Waarom?”.
Zouden de leerlingen er ook zo over gedacht hebben? “Waarom heeft God Jezus, zo laten lijden? Waarom moest Hij sterven? Jezus was toch Zijn Zoon? Zoiets doe je je kind toch niet aan?” De leerlingen begrijpen het niet. Hun leven is radicaal veranderd. Als onze mensen dagen zo donker zijn zoek je naar tekens van leven. Naar sporen die de wanhoop doorbreken.

Die engel, op de steen voor het graf, heeft mooi praten dat Jezus nog leefde. Zij zagen alleen een leeg graf. Een lege plek in huis, aan tafel een lege stoel. Waar was Hij dan? Nee het is over en uit ze gaan terug naar huis, naar Emmaüs, diep bedroefd en teleurgesteld. Gelukkig hoeven ze die weg niet alleen te gaan. maar met zijn tweetjes zoals ze eens door Jezus op weg werden gezet. Die ander is broodnodig om je verhaal mee te kunnen en mogen delen. Maar de twee blijven er in steken….ze draaien steeds in hetzelfde kringetje.
Ineens verschijnt daar die vreemdeling die met hen oploopt. Nu barsten de leerlingen pas echt los. Ze vertellen honderduit wat er is gebeurd in Jeruzalem. Blij dat ze hun verdriet met iemand kunnen delen die niet in dezelfde emotieflow zit. En de vreemdeling luistert geduldig naar hun verhaal en laat de woede, het verdriet en de frustraties over hem heen komen.
Toch doet hij meer dan alleen maar luisteren en vragen stellen. Hij laat een nieuw licht over de gebeurtenis schijnen. Hij legt hen uit dat de dood van Jezus niet het einde is, maar een nieuw begin. Hij haalt daarvoor verhalen uit de Schrift aan. Misschien heeft hij ze wel het verhaal van Jozef verteld, die door zijn broers in de put werd gegooid, voor dood werd achtergelaten en vergeten, maar die nieuw leven vond in Egypte. Of vertelde hij hen over Mozes, die in opdracht van God het joodse volk vanuit het duistere, dodende Egypte naar het lichte, leven schenkende beloofde land moest leiden.
Verhalen over het volk van Abraham, Isaak en Mozes. Het volk, dat nooit door de Eeuwige in de steek is gelaten. Bij elke uitzichtloze situatie zette God hen op weg naar nieuw leven.
De vreemdeling begrijpt de mens waarmee Hij oploopt. Hij voelt als geen ander aan dat je na een overlijden tijd nodig hebt om te rouwen. Tijd om afscheid te nemen van de geliefde. In Emmaus aangekomen nodigen ze hem uit in hun woning. Zeker nu de avond valt en donker het licht verdrijft. Want verdriet lijkt ’s avonds en ’s nachts zwaarder te wegen. Dan voel je je al gauw alleen op de wereld. De vreemdeling schept met zijn woord Ruimte; geeft op de een of andere manier weer zicht op toekomst. Ja hij straalt zoveel vertrouwen uit dat door zijn nabijheid iets van God aan het licht komt.
Dat gevoel willen ze vasthouden Ze nodigen hem uit voor de maaltijd. De man gaat mee naar binnen en als ze aanliggen voor de maaltijd gebeurt er iets wonderlijks. Hij wordt van gast tot de gastheer, neemt het brood, zegent het en deelt het met hen. Op dat moment herkennen ze Hem. Het is Jezus!! Al die tijd liep Hij met hen mee en ze hebben Hem niet herkend! Hun ogen waren verblind door verdriet en machteloosheid om dat te zien. Hoe was het mogelijk! Net op het moment dat ze Hem herkennen, verdwijnt Hij weer en zijn ze weer met zijn tweeën in hun huis. Maar wat nu? Vallen ze terug in hun verdriet? Hij heeft hen ten slotte weer verlaten. Niets is minder waar.
Nu ze Hem gezien hebben en weten dat Hij niet dood is, maar leeft, kunnen ze verder leven.
Vol vertrouwen zelfs, want ook al zien ze Hem nu niet meer, ze weten dat Hij onderweg bij hen is. Met hen meeloopt op hun levensweg. Tijdens heel zijn leven immers was Jezus dààr, waar nood was aan aandacht, troost, compassie en hoop. Hun veerkracht groeit met de dag.

Durven wij er zo ook op te vertrouwen dat God ons niet in de steek zal laten? Dat Hij naar ons luistert, ons bidden en vragen hoort, ons troost en nieuwe hoop geeft? Ook wij zijn onderweg naar onze toekomst. We weten niet wat er op ons pad komt, alleen wel dat het vreugde en geluk kan zijn, maar ook verdriet, angst en zorgen. Het is goed om wat ons overkomt, waar we geen raad mee weten of wat we donker inzien met tochtgenoten onderweg te delen. En wie weet voegt zich in onze gesprekken ook wel die wonderlijke vreemdeling die ons sporen van de Eeuwige uitlegt in ons gelovig bestaan. Die de hoop weer aanwakkert dat de steppe zal bloeien, dat de dode zal leven.
Als u, jij en ik die naamloze Emmausganger kunnen zijn mogen we erop vertrouwen dat we de weg niet alleen af hoeven te leggen. Er is iemand die met ons meeloopt, Zijn hand zal ons wenken, Zijn stem zal ons roepen en wij zullen horen, wij zullen opstaan en lachen en juichen en leven.
In Jezus zien we hoe God al eeuwen met Zijn volk meeloopt. Hoe Hij/Zij ook ons draagt als we het moeilijk en zwaar hebben. Mogen we in dat perspectief samen met God onderweg blijven naar Zijn toekomst.

Cobi Voskuiulen

Voorbeden Pasen 2023

Overdenkingen rond psalm 51
Oecumenische viering 19 maart 2023

Deze 40 dagen – bezinningstijd- kreeg in de parochie het thema: herschep mijn hart.

Een zin uit psalm 51, een psalm die we in deze viering in verschillende toonaarden laten horen. De ogenschijnlijk simpele bede ‘Herschep mijn hart’ bleek in het voorbereidingsgesprek een bede met vele kanten:

1. Psalm 51 een smeekbede (Marja Theunis)

Als de grond onder je voeten weg zakt…
Bij slecht nieuws of een onverwachte teleurstellende ervaring kan het je gebeuren. Bewust of onbewust ben je de controle over het leven (even) kwijt. Gevoel van onmacht en soms ook reddeloosheid kunnen je in de greep houden. Of het nu bij het verliezen van een baan is, of als je relatie geen stand houdt, of je wordt ziek en je weet niet hoe verder, of je moet afscheid nemen van een geliefde. Dit rijtje kunnen we in onszelf vast langer maken. Je voelt je alleen met je verdriet en zorgen. Dan heb je mensen nodig die stil kunnen luisteren, een kaartje of bloemetje sturen, een kaarsje voor je branden. Mensen die je met liefde en aandacht omringen.

Als de grond onder je voeten weg zakt kun je Psalm 51 lezen als een smeekbede: God blijf bij mij! Geef mij kracht, veerkracht, geestkracht om weer vaste grond onder de voeten te voelen.

2. Psalm 51 vergeving vragen voor persoonlijke schuld (Joska van der Meer)

‘Herschep mijn hart’ schrijft koning David als hij inziet dat hij goed fout zit. Hij had doelbewust de man van Batseba de dood ingejaagd om haar tot vrouw te kunnen hebben. Inzien dat je fout zit, schuldbesef en schaamte daarover, het kan je totaal verlammen. David smeekt God daarom. In de bewerking van Huub Oosterhuis klinkt die smeekbede zo:

Schrob het vuil van me af
boen mij schoon.

Ik heb gedaan
wat van kwaad tot erger gaat.
ik heb de zieke plekken opgezocht
en mij laten besmetten.
Het is niet af te wassen, het is
onder mijn huid gaan zitten
in mijn hersenpan gekropen,

‘Bij U is vergeving’
staat geschreven.
Wees mij genadig
Gij die genade zijt.
Geef mij een nieuw hart.
Zend uw geest
dat ik herschapen word.

Als dat zou kunnen…

Een bede dus om te bidden als je vast zit in je eigen schuld en gemaakte fouten…

3. Psalm 51 lezen op Roze zondag (Wouter Slob)

Roze zondag, hebben we vandaag. Half-vasten, waarin het dieper paars al wat oplicht tot roze. We kijken uit naar wat komen gaat. Zoals het geloof altijd uitkijkt naar wat komen gaat, komen mag. Want in geloof gaat het om belofte. Beloften die mensen ook aan elkaar doen. Wanneer ze elkaar trouw beloven. Waarmee hoop en verwachting wordt uitgesproken. Niet om te nemen, maar om te bieden. Niet om te grijpen, maar om krijgen. Een voornemen tot wederzijdse zelfgave; pas achteraf kan worden bezien of het voornemen is gelukt. Of niet. Is dat niet waar relaties van mensen, dus, over gaan? Om belofte, commitment, overgave? Niet als klemmende, drukkende band. Maar als ruimte die we voor elkaar open willen leggen.
Roze zondag, hebben we vandaag. Een kleur, een zondag, die ook door de LBTQ+-gemeenschap wel is omarmd. Niet zelden is daar oordelend over gesproken; want betreft dat niet vormen van ’tegen-natuurlijke sexualiteit’? Of zou het er, juist in de kerk, niet om moeten gaan, verder te leven, verder te denken dan de biologische natuurlijkheid. Want: gaat het om her-schepping in de liefde van Christus. En dat is geen zaak van al of niet natuurlijkheid, maar van belofte, commitment en overgave. En misschien van transformatie, van verandering. Wellicht ook van opvatting.

4. Collectieve schuld (Joska van der Meer)

‘Herschep mijn hart’ als we het samen zingen, wordt het ook een bede om wat we samen, als samenleving, als mensheid collectief fout doen.
Het gaat dan ook over wat we samen graag anders zouden willen doen maar wat zo moeizaam lukt: dat wij elkaar behoeden en doen leven. Er is zoveel dat vraagt om de ommekeer van herschepping, van het anders doen. Laat het ook echt een appèl zijn naar klimaat neutraal, naar vrede, dat wij elkaar behoeden en doen leven…

Gebed voor de wereld

Barmhartige god wij bidden u
Herschep ons hart
Opdat er in onze wereld licht en ruimte komt, waar het donker is
Opdat er in onze wereld nieuw begin mogelijk is, voor wie vast zit in schuld en schaamte
Opdat deze wereld uw kostbare schepping is en blijft
Heradem ons verstand
Wees de stem die ons geweten wekt
Verberg u niet, wees er in onze wereld. Amen

5. Gehoor geven aan het appèl (Wouter Slob)

We leven van de verwachting. Maar dat is geen stil-maar, wacht-maar. Alsof het alleen maar aan ons kan gebeuren. En wij er niet toe zouden doen. Tot navolging zijn we geroepen. En dat is geen terugblik. Wie achterom kijkt in de Bijbel, verandert in een zoutpilaar. Een vruchteloos brok steen waar geen beweging meer in zit. Wij mogen dansen. Zoals eens David voor de ark uit danste. David, een man naar Gods hart. Maar geen man, zonder fouten of gebreken. En man, wel, met oog voor zijn tekortkomingen. Met spijt en schuld als iets niet goed was gegaan. Een man die het dáár niet bij liet zitten. Maar ermee naar God ging.
‘Herschep mijn hart, o God,’ bidt David in psalm 51, als het grote kwaad van zijn overspel met Batseba uit is gekomen. Een gebed om vergeving en verzoening. Een gebed om uit de verlamming van schuld te komen.
Zou je niet vast kunnen komen zitten als je je sommige fouten realiseert? Verkrampt en verlamd door schuld en mislukking? Zou je niet stil komen vallen, als je je afvraagt of aan jou de verantwoordelijkheid wel kan worden gevraagd? Is het niet veiliger, om dan maar niets meer te doen? Door alle schuld en verlamming heen, trekt God ons. In Zijn liefde heeft dat allemaal niet het laatste woord, want zijn we ook met alles wat er verkeerd kon gaan, bemind. En daarmee mogen wij onszelf ook aanvaarden. Worden we weer op de been gezet; zijn we her-schapen. Zouden we uit vreugde en dankbaarheid niet in beweging komen. Om te dansen en te zingen, en de hand aan de ploeg te slaan. Tot navolging zijn we geroepen; ook al is stukwerk ons pogen.

Johannes 11.

Lazarus kom naar buiten!

In films en games is het de gewoonste zaak van de wereld: mensen die sterven en weer tot leven komen. Soms krijg je gewoon oneindig veel levens, soms moet je ze verdienen. Lazarus heeft het geluk een nieuw leven te krijgen. En hij weet bovendien wie hij ervoor moet bedanken: hij krijgt zijn nieuwe leven niet van een of andere onzichtbare kracht maar van zijn vriend Jezus. Je kunt in dit verhaal Jezus op heel verschillende manieren leren kennen. Jezus als een man met ongekende Kracht, Jezus als trouwe vriend, Jezus als Bevrijder. Johannes vertelt dit wonderlijke verhaal heel duidelijk met een bedoeling: hij wil de mensen overtuigen hoe bijzonder Jezus is. Jezus zegt dan ook: Ik ben de verrijzenis en het Leven.

Je kunt het ook zien aan het stukje verhaal dat we net niet lazen om het verhaal niet nog langer te maken dan het al was. Jezus zegt daarin:

Lazarus is gestorven, en om jullie ben Ik blij dat Ik er niet bij was: nu kunnen jullie tot geloof komen.

Jezus is hier de man met superpower en het blijkt te werken: vele Joden kwamen tot geloof. Maar voor velen van ons werkt zo’n onvoorstelbaar wonder eerder averechts. Zo’n wonder staat zo haaks op onze wereld vol feiten en cijfers. We verlangen ernaar, dat wel maar een bron van geloof? Ons dagelijks leven lijkt meer op dat van Martha en Maria. De zussen zien hun broer doodziek worden en laten dat aan hun beste vrienden weten. Jezus is één van hen die de boodschap krijgt: Lazarus is doodziek, kom gauw! Jezus gaat naar hen toe, als een trouwe vriend om hen bij te staan. Martha en Maria hadden gehoopt dat hij eerder was gekomen “want dan had Lazarus nog geleefd”. Ze hadden zo gehoopt dat Jezus zijn geneeskracht ook voor zijn vriend had ingezet… Nu huilen ze samen om de dode. Jezus is daarin één van de velen rondom de zussen, er zijn vele Joden die ook gekomen zijn om ze bij te staan en met hen te rouwen. We zien Jezus als een bewogen mens, die huilt en huivert over zijn dode vriend. Zo menselijk zien we Jezus nog vaak…
Deze Jezus is dus een trouwe vriend, iemand die je mag roepen als het leven je zwaar valt. En die komt, al kan het soms even duren. Vaak is dat iemand komt al meer dan genoeg om er weer bovenop te komen: dat je weet dat er mensen zijn die met je meeleven, die ook daadwerkelijk komen, met je optrekken, die ook hun verdriet laten zien… Jezus biedt die vriendschap aan ons allen aan, we mogen hem oproepen dag en nacht, bij nacht en ontij… Eenmaal bij Martha en Maria doet Jezus echter meer dan verwacht, hij rouwt niet alleen mee, hij baant er een weg naar nieuwe leven. Kom naar buiten! roept hij tot Lazarus.

De dode kwam tevoorschijn, zijn handen en voeten in linnen gewikkeld, en zijn gezicht bedekt door een doek.  Jezus zei tegen de omstanders: ‘Maak de doeken los, en laat hem gaan.’

Jezus doet daar wat hij daarvoor voor vele anderen heeft gedaan. Hij maakt mensen los uit een ingewikkeld leven. Mensen die beperkt worden omdat ze door allerlei zaken met handen en voeten gebonden zijn of verblind door een gezichtsdoek. Hij roept hen toe: kom naar buiten, maak de doeken los en ga! Dat maakte op velen indruk! En belangrijker dat maakt hen vrij! Vandaag mogen we die oproep ook zelf horen. Die oproep van Jezus aan alle mensen: Kom naar buiten! Laat je niet opsluiten in wat ingewikkeld is of doods, kom uit je bubbel, je verdriet, er is nog meer dan dat!

We weten allemaal dat zo opstaan uit je eigen doodse duisternis niet zo snel gaat als bij deze opwekking van Lazarus. We hebben er meestal ook hulp bij nodig van anderen: van trouwe vrienden, die er gewoon zijn of komen als je ze nodig hebt. Van mensen die als Jezus zeggen “Kom naar buiten” die je helpen moeilijke stappen naar buiten te zetten of juist van mensen zoals Maria die juist goed kunnen luisteren. Want zo schreef theologe Nelle Morton “je kunt iemand tevoorschijn luisteren” Ze kwam hierop omdat een vrouw ooit zei: “Je luisterde zo naar me dat ik mijn verhaal echt kon vertellen. Je hoorde me voor ik begon te vertellen, je hoorde me mijn eigen verhaal in”.

Moge dit verhaal met alle verschillende levels ons inspireren om zelf uit onze eigen beslotenheid te treden én anderen te helpen ook de weg naar Licht en Leven te vinden. Als we hem roepen, zal Jezus ons helpen, als een trouwe vriend met zijn Geestkracht en ook voor ons de weg banen naar het leven en Verrijzenis. Amen.

Voorbeden

God, die ons wil dragen als het moeilijk is
Tot u bidden wij :

God, wij bidden u
voor mensen die het moeilijk hebben
omdat ze ziek, somber of verdrietig zijn
omdat ze te weinig geld hebben voor eten en een huis
die net als Lazarus geen hoop op leven meer hebben.
Dat er mensen zijn die hen helpen opstaan
En dat u hen steunt met uw Geestkracht.
Laat ons zingend bidden:

God wij bidden u
voor iedereen die het gevoel heeft er alleen voor te staan
die als Martha en Maria wachten op iemand die naast hen gaat staan en helpt
Dat er mensen zijn die hen dragen en helpen
En dat u hen steunt met uw Geestkracht.
Laat ons zingend bidden:

God wij bidden u voor
Voor iedereen die klaar staat voor anderen
Dat zij hun zorg en aandacht vol kunnen houden
Omdat er ook mensen zijn die voor hen zorgen
En dat U hen steunt met uw Geestkracht.
Laat ons zingend bidden:

Joska van der Meer